de cirkel is rond
de gans uit één dirigeert
nu het slotakkoord
]]>
verhaal zonder eind
iedere dag weer anders
die te plukken Kunst
]]>
het kan verkeren
waar gister de zon nog scheen
dreigen nu wolken
]]>
bloeiende duinen
vormen een vrolijk boeket
een lust voor het oog
]]>
verkoelende bui
vangt slechts vederlicht veertje
vogel gevlogen
]]>
over groene stroom
had molenaar nooit gehoord
toch werkte het ding
]]>
in alle vroegte
snijdt roeiboot door het water
start van mooie dag
]]>
het huis van de koopman
is in ons land net zo hoog
als dat van koning
]]>
schoonheid in de wei
in door spoor doorkruist landschap
mens altijd nabij
]]>
het gekleurd behang
blijkt toch van losse bloemen
als je rustig kijkt
]]>
de oude meesters
mogen slechts beperkt bezoek
een onderonsje
]]>
wat idylle leek
verandert voor je ogen
in echte dreiging
]]>
alle tekst ten spijt
pandemie krijgt pas gezicht
als mens die verliest
]]>
weg van kantoor
afgezonderd van de rest
draadloos toch contact
]]>
vergeten lukt niet
waar je ook gaat of staat
moeilijke regels
]]>
langs de lange laan
zwaaien zomerse bloemen
naar razend verkeer
]]>
als een voorproefje
van overheerlijke oogst
nu alvast schaduw
]]>
van verleden los
kiezen voor de harmonie
plaats voor elke kleur
]]>
toch nog onverwacht
waan ik me even ver weg
zomaar op een hoek
]]>
koning klaar met skype
dus weer lekker naar kantoor
heerlijk rustig daar
]]>
bijna geruisloos
komt stad weer in beweging
als uit lenteslaap
]]>
uit liefde voor stad
noemen ze zo’n ooievaar
gewoon een règâh
Voâh de gèn auk un vetaling:
Ùit liefde voâh stad
noeme we zau’n auievaah
hieâh gewaun règâh
]]>
zorgen verdwijnen
als wolken die wegdrijven
naar de horizon
]]>
als ware diva
zingt ze steeds het hoogste lied
solist van boeket
]]>
als een Robin Hood
geduldig langs fietsroute
de buit wordt bezorgd
]]>
een snoeiharde wind
jaagt vandaag met grote vaart
herfstgevoel naar land
]]>
de knalblauwe bloem
geeft kleur aan veld met koren
waaraan hij naam dankt
]]>
appels en peren
mag je niet vergelijken
maar mixen kan wel
]]>
om zin te krijgen
in de dag die volgen gaat
een gloedvol afscheid
]]>
grote roze wolk
zwevend op te dunne steel
heel kwetsbaar geluk
]]>
heerlijk om te doen
op een mooie pinksterdag
zalig op de fiets
in vliegende vaart
van ukkie naar jonge vrouw
weer een kaars erbij
]]>
in de knop geknakt
voor altijd een lege plek
omringd door liefde
]]>
vleugels zoemen zacht
klaproos danst zoet in de zon
blije ontmoeting
]]>
gras is het lekkerst
aan de rand van het water
paard zoekt dus grens op
]]>
weg uit het weiland
hier dan wachten op de boot
naar weet-niet-waarheen
]]>
de werkelijkheid
die is vaak maar half zo mooi
als land van dromen
]]>
als je weet hoeveel
er tussen het gras groeien
dan verveel je je
]]>
in een dag gepiept
na het zwijgen van de zaag
een stille parkiet
]]>
een baken van rust
bij elke omstandigheid
een lichtend voorbeeld
]]>
loop niet gebogen
door de stegen van de stad
maar kijk eens omhoog
]]>
is glazen kantoor
bewijs van transparantie
of vertekend beeld?
]]>
wandeling door het park
geluid van alle kanten
dierensymfonie
]]>
dat afstand houden
is hier niet grootste probleem
gebrek aan klanten
]]>
vandaag een makkie
dus niet die uit het dictee
maar konikpaarden
]]>
de zee van plezier
toonde plots haar zwartste kant
Scheveningen huilt
]]>
dansen in de wind
en onbekommerd bloeien
wie wil dat nou niet?
]]>
nu geen witte zwaan
als kompaan van KLM
maar zwarte vogel
]]>
het wuivend koolzaad
geeft ook deze lente kleur
dit jaar niet anders
]]>
als je gastvrij bent
blijf je dat toch altijd zien
ook als het niet mag
]]>
helemaal alleen
en niet in een mooi boeket
maar ik houd mij fier
]]>
geen mensenhanden
nodig voor het duinbehoud
grazers doen het werk
]]>
William Klein kocht eens
Cartier Bresson’s camera
werd toen heel anders
]]>
weer een dag voorbij
voor meisje met de parel
weer geen mens gezien
]]>
de hamsterweken
zijn hopelijk nu voorbij
klein beetje normaal
]]>
verontrustend stil
in de winkelkathedraal
mammon uit gratie
]]>
constant ‘bad hair day’
maar kappers zijn gesloten
verknipte toestand
]]>
lopen in vrijheid
bovenop Atlantikwall
dankbaar genieten
]]>
als uw klok acht slaat
is het hier helemaal stil
niet normaal gewoon
]]>
in quarantaine
nu al bij quarante-et-un
een grens gepasseerd
]]>
dat valt nog niet mee
zelf genoeg voer te vinden
maar mama redt ons
]]>
fietsers op het pad,
gewoon, voor een frisse neus
of het huis ontvlucht?
]]>
de vossen zijn sluw
blijven ver van fotograaf
lens nooit lang genoeg
]]>
als op elke weg
zo’n boze dame zou staan
bleef ik wel binnen
]]>
de molens staan hier
opdat de boer zijn schaapjes
op het droge heeft
]]>
lang zal die leven!
vandaag tijd voor een feestje
maar wel op afstand
]]>
pluizenbolletje
verdwaald in het hoge gras
waar is mama toch?
]]>
voedselpakketten
niet vanwege hongersnood
maar hulp voor de kok
]]>
niet op vakantie
dus ont-Span-je dichtbij huis
zonder matador
]]>
zo'n wolkenkrabber
reikt toch niet tot de hemel
ook Babylon niet
]]>
je kunt zelf kiezen
zie hier een kale akker
of belofteland
]]>
met de kennis van nu
was de wolk boven ons hoofd
best te voorspellen
]]>
mooi op de foto
dus voor de klik nog even
veren in fatsoen
]]>
tuin met loftrompet
de muziek van het voorjaar
vertaalt zich in kleur
]]>
heerlijk op mijn stek
aan mijn eigen visvijver
straks een snelle duik
]]>
weet je wat leuk is
de man met die camera
weet niet wie ik ben
]]>
vaak ben ik het kwijt
maar rust is hier te vinden
waarom zoek ik niet?
]]>
ik roep steeds om hulp
maar niemand komt me helpen
mijn nest gaat niet goed
]]>
ach wat zegt een naam
als de zoetheid van de geur
door kleur verklapt wordt
]]>
niet naar de bollen
maar gewoon in eigen tuin
veilig genieten
]]>
hoi! het is pasen
de hazen zijn het haasje
maar ik lekker vrij
]]>
er waren tijden
dat ik erg in de smaak viel
nu op straat gegooid
]]>
met erbarme dich
en hoofd vol bloed en wonden
is de vrijdag goed
]]>
na wanprestatie
zag je de spijt bij opkomst
een schaamrode maan
]]>
en dan schuift ineens
een wolk voor de supermaan
ook die gaat niet door
]]>
in een geheimtaal
bromt onze koffiemachien
"ook goedemorgen"
]]>
laat op de middag
werpt de zon nog haar stralen
zacht op de duintop
]]>
de schoonheid duurt kort
want snel gaat het regenen
een roze tapijt
]]>
tekst was niet mijn keus
maar het is nu niet anders
strand is spergebied
]]>
zou ik te groot zijn?
of toch wenselijk bezoek?
wie zegt het me nu?
]]>
de meeuw wist toen al
dat die hordes toeristen
ook voor voer zorgen
]]>
bovenop het duin
is de zee nog niet ver weg
golfjes in het zand
]]>
geen idee hoeveel
dagen in quarantaine
er nog te gaan zijn
(1 april)
nog geen echt antwoord
maar een punt aan de horizon
we gaan richting licht
]]>
dit was de Spechtlaan
vorig jaar was hij hier steeds
klopt hij ook nu weer?
]]>
voor patiënt te huur
als quarantainehuisje
goed voor rust op strand
]]>
als bezegeling
van mijn dank voor goede zorg
een spat op de vloer
]]>
in de lentezon
maar nog wel met winterjas
wind is best nog fris
]]>
spel van kat en muis
soms is het echt niet moeilijk
zien wie winnen gaat
]]>
ganzen in de wei
het virus kennen zij niet
mijn hoofd ook nu leeg
]]>Panasonic biedt, net als Olympus, een uitgebreide keuze aan lenzen voor het MFT systeem en de mooiste lenzen uit deze serie hebben de merknaam Leica op de lens. Zonder een tweede hypotheek op het huis te hoeven nemen, kan ik dus met een ‘Leica lens’ de straat op. De Panasonic Leica DG Summilux 15mm f1.7 is één van die lenzen en vaak te vinden op mijn camera.
Een paar maanden geleden heeft ook Sigma een groothoeklens voor MFT camera’s gelanceerd, de Sigma 16mm F1.4 DC DN. Richard van Gessel van Ringfoto Focus in Den Haag (http://www.cameracompleet.nl) was zo vriendelijk om deze lens even aan mij uit te lenen om een vergelijking te kunnen maken. Hier een kort verslag.
Alle foto’s die hier worden getoond, zijn in RAW geschoten en hebben een volkomen identieke bewerking in Lightroom ondergaan (met name contrast-aanpassingen). De foto’s zijn niet bijgesneden (daarom, sorry, kan het zijn dat de horizon misschien niet 100% recht is en er kunnen storende elementen aan de randen aanwezig zijn).
Bij een vergelijking van de kwaliteit van lenzen hoor je volgens mij bakstenen muren te fotograferen of, nog liever, testkaarten of -opstellingen. Je kunt dan heel precies kijken hoe scherp een lens is, zowel in het midden van het beeld als in de hoeken en of er veel vertekening is. Dat heb ik dus allemaal niet gedaan. In plaats hiervan ben ik met de camera, op een van de zeer zeldzame momenten dat het weer het toeliet, naar buiten gegaan om foto’s te maken van normale onderwerpen. In dit geval de haven van Scheveningen en de boulevard. Kijk en oordeel vooral zelf.
Het meest opvallende verschil tussen de twee lezen is het formaat. De Panasonic 15mm lens is 3,5cm lang (of kort) terwijl de Sigma 16mm lens maar liefst ruim 9cm lang is. Op een kleine camera-body is dat een heel groot verschil.
De grootste verrassing bij het vergelijken van de twee lenzen is wat een verschil 1mm beeldhoek kan uitmaken. Ik had niet zo’n groot verschil verwacht. De Panasonic 15mm levert een duidelijk breder beeldveld dan de Sigma 16mm. Door de cropfactor van de MFT camera levert de Panasonic lens dezelfde beeldhoek op als een 30mm full frame lens en de Sigma is vergelijkbaar met een 32mm lens.
Scheveningen strand(Panasonic 15mm f7.1 / 1/320sec. / ISO 200)
Panasonic 15mm f7.1 / 1/320sec. / ISO 200
Scheveningen strand(Sigma 16mm f7.1 / 1/320 sec. / ISO 200)
Sigma 16mm f7.1 / 1/320 sec. / ISO 200
Deze foto’s laten duidelijk zien dat de betonblokken op de voorgrond bijna even groot zijn maar dat de Panasonic 15mm lens door de grotere beeldhoek veel meer de achtergrond toont dan de Sigma 16mm lens.
Scheveningen vanaf het havenhoofd(Panasonic 15mm f1.7 / 1/3200sec. / ISO 200)
Panasonic 15mm f1.7 / 1/3200sec. / ISO 200
Scheveningen vanaf het havenhoofd(Sigma 16mm f1.4 / 1/4000 sec. / ISO 200)
Sigma 16mm f1.4 / 1/4000 sec. / ISO 200
Beide foto’s zijn gemaakt met de volle lensopening (1.7 voor de Panasonic 15mm en 1.4 voor de Sigma 16mm). De scherpte van de achtergrond (vuurtoren, flats enz.) is vergelijkbaar, ook als je het origineel op het beeldscherm opblaast tot ver over de 100%. Bij de Panasonic 15mm is echter de voorgrond duidelijk scherper dan bij de Sigma 16mm.
Scheveningen vuurtoren(Panasonic 15mm f4.0 / 1/800 sec. / ISO 200)
Panasonic 15mm f4.0 / 1/800 sec. / ISO 200
Scheveningen vuurtoren(Sigma 16mm f4.0 / 1/800 sec. / ISO 200)
Sigma 16mm f4.0 / 1/800 sec. / ISO 200
Een opvallend verschil is dat de foto’s gemaakt met de Sigma 16mm lens ‘warmer’ (meer geel) zijn dan de foto’s gemaakt met de Panasonic 15mm lens. Ik heb geen objectieve maatstaf, dus het kan ook zijn dat die van de Panasonic lens juist wat ‘koel’ zijn … Het zal een kwestie van smaak zijn om te beoordelen wat je prettiger vindt.
Scheveningen havenhoofd(Panasonic 15mm f5.6 / 1/500sec. / ISO 200 / Kleurtemperatuur 5.947K)
Panasonic 15mm f5.6 / 1/500sec. / ISO 200 / Kleurtemperatuur 5.947K
Scheveningen havenhoofd(Sigma 16mm f5.6 / 1/500sec. / ISO 200 / Kleurtemperatuur 5.947K)
Sigma 16mm f5.6 / 1/500sec. / ISO 200 / Kleurtemperatuur 5.947K
Met één simpele druk op de knop in de foto-bewerkingssoftware is het verschil in witbalans overigens compleet weggewerkt en zijn de resultaten van de twee lenzen naar mijn mening eigenlijk vergelijkbaar.
Scheveningen havenhoofd(Sigma 16mm f5.6 / 1/500sec. / ISO 200 / Kleurtemperatuur 5.750K)
Sigma 16mm f5.6 / 1/500sec. / ISO 200 / Kleurtemperatuur 5.750K
Zoals gezegd, vind ik een test met foto's van bakstenen muren eigenlijk niet zo heel spannend. Het is een heel specialistisch genre en ik zie er bij het normale gebruik van een camera weinig uitdaging in. Toch heeft de korte wandeling in Scheveningen een leuk alternatief geboden in de vorm van een deur volgeplakt met stickers. Zouden deze nog scherp in beeld komen als de lens helemaal open staat?
Stickers op een deurPanasonic 15mm / f1.7 / 1/2000s
Panasonic 15mm / f1.7 / 1/2000s
Stickers op een deurSigma 16mm / f1.4 / 1/2000s
Sigma 16mm / f1.4 / 1/2000s
Met volle lensopening valt bij beide lenzen op dat de scherpte prima is, zelfs aan de randen van het beeld zijn de teksten van de stickers nog goed te lezen. Bij de Sigma lens is aan de onderkant van het beeld net iets meer onscherpte te zien.
Ook fotograferen tegen de zon in, levert geen probleem op voor beide lenzen.
Scheveningen havenPanasonic 15mm / f7.1 / 1/1250s
Panasonic 15mm / f7.1 / 1/1250s
Scheveningen havenSigma 16mm / f7.1 / 1/1250s
Sigma 16mm / f7.1 / 1/1250s
De Panasonic 15mm lens heeft een diafragma-ring (net als de lenzen van vroeger) waarmee je de lensopening verder ‘open’ of ‘dicht’ kan draaien (van de maximale opening van 1.7 tot 16). Met het aanpassen van het diafragma bepaal je de scherptediepte en daarmee heeft het een grote invloed op het beeld dat je maakt. Het gebruik van de diafragma-ring werkt met name goed als je op de A-stand fotografeert (iets wat ikzelf graag doe).
Scheveningen boulevard(Panasonic 15mm f6.3 / 1/800sec. / ISO 200)
Panasonic 15mm f6.3 / 1/800sec. / ISO 200
Scheveningen boulevard(sigma 16mm f6.3 / 1/800sec. / ISO 200)
Sigma 16mm f6.3 / 1/800sec. / ISO 200
Met het vergroten van het diafragma (kleiner f-getal) lukt het bij deze lenzen om ook bij dit soort foto's de voorgrond los te laten komen van de achtergrond.
Scheveningen boulevard(Panasonic 15mm f1.7 / 1/8000sec. / ISO 200)
Panasonic 15mm f1.7 / 1/8000sec. / ISO 200
Scheveningen boulevard(Sigma 16mm f1.4 / 1/8000sec. / ISO 200)
Sigma 16mm f1.4 / 1/8000sec. / ISO 200
Mijn keuze? Beide lenzen leverden mij vergelijkbare resultaten op. De Sigma lens doet niet onder voor de Panasonic variant als ik dat na deze korte test kan beoordelen. Zelf kies ik voor de grotere beeldhoek van de Panasonic 15mm … Het extra groothoekeffect geeft mij net dat beetje extra. Het enige nadeel van deze lens is dat het maximale diafragma 1.7 is, in plaats van de 1.4 die de Sigma 16mm lens biedt. Dat verschil (1/3 stop) is klein en weegt voor mij niet op tegen het voordeel van een veel kleiner formaat lens en de diafragma-ring op de lens. De iets hogere prijs die je voor de Panasonic 15mm moet betalen is het mij zeker waard.
Een kleine toegift
Als je een van deze lenzen zou wil aanschaffen om van heel dichtbij te fotograferen en te genieten van de mooie onscherpte (bokeh) van de achtergrond is het verschil tussen de 15mm van de Panasonic en de 16mm van de Sigma interessant om te zien. Beide lenzen kunnen heel dichtbij scherpstellen (de Panasonic vanaf 20cm en de Sigma vanaf 25cm). Een groothoeklens is niet de meest voor de hand liggende keuze voor dit soort foto's maar in de fotografie moet je soms van de gebaande paden afwijken.
Hier een paar voorbeelden om het verschil tussen beide lenzen te kunnen beoordelen.
Bokeh-testPanasonic 15mm / f1.7 / 1/30s
Panasonic 15mm / f1.7 / 1/30s
Bokeh-testSigma 16mm / f1.4 / 1/40s
Sigma 16mm / f1.4 / 1/40s
]]>